Warsztaty w MCK SOKÓŁ

ludzie w sali, na pierwszym planie ozdobnie wycięty kawałek papieru
W środę 20 października w Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu uczestnicy VII Kongresu Kultury Regionów będą mogli wziąć udział w jednym z dziesięciu warsztatów.

Warsztat nr 1: Karpackie potoczki krzyżykowe

Prowadzenie: Marianna Jara

Popłyną po bielutkiej kanwie. Czarne i czerwone, żółte i pomarańczowe. Pozornie łatwo je stawiać, bo kanwa wyznacza miejsce wkłucia. Ale nigdy nie wiadomo, jak się potoczą te potoczki… Jak się potoczą towarzyszące im opowieści. Jakie pieśni przy tym popłyną… Bo prowadzącą warsztaty jest niezwykła kobieta: artystka, osobowość. Marianna Jara. Będzie więc prezentacja haftu krzyżykowego z prywatnej kolekcji, nauka pieśni o pięknej dziewczynie, podstawy rękodzieła. Będzie jak dawniej w długie, jesienne wieczory spędzane w kobiecych kręgach: wyszywanie i śpiew.

Warsztat nr 2: Poławiaczki pereł

Prowadzenie: Barbara Caillot i Aleksandra Karkowska

Wyobraź sobie, że pakujesz małą walizkę, zamykasz drzwi na klucz i wyruszasz w podróż ... przez ocean. Podróż w jedną stronę. W nieznane. W małej walizce zabierzemy tylko to co najcenniejsze - wspomnienia, emocje, sny, marzenia. Perły naszego życia.

Ta podróż to „czas podarowany”, kiedy możesz zastanowić się nad tym co zabrałaś, co zapamiętasz, co zostawisz na zawsze za sobą... patrzysz na horyzont.

Utkajmy wspólnie sznur pereł, skorzystamy z tych z walizki, a także wyłowimy wspólnie nowe podczas podróży. Ten sznur ozdobi każdą z nas.

Zapraszamy na pokład.

PS: Na warsztaty zapraszamy Panie i Panów.

Warsztat nr 3: Płynąc z rytmem!

Prowadzenie: Monika Dudek

Melodia bez rytmu nie może istnieć, rytm bez melodii już tak. Nawet w bezruchu możemy usłyszeć rytm naszego serca, rozróżniamy rytm kroków, poddajemy się rytmom natury. Idąc przez życie, nieustannie podążamy w rytmie: naszych codziennych spraw, powinności, obowiązków, a od czasu do czasu przyjemności.

W tańcach w kręgu, które Wam proponuję, z łatwością poddamy się wspólnemu rytmowi i odnajdziemy przyjemność w powtarzaniu prostych tanecznych kroków. Inspiracje zaczerpniemy z tańców z całej Europy, w tym z Polski, Litwy, Danii, Grecji, Francji, Szkocji, Rumunii, Węgier i wielu innych.

Początek zajęć poświęcimy integracji i poznaniu się uczestników warsztatów, wykorzystując różnorakie melodie etniczne i elementy pracy z ciałem.

Rzeka Pieśni, a tuż obok rzeka tańca - to moje żywioły!  Popłyńmy z rytmem!

Czego się spodziewać? Euforii i nastroju! Czego się nie spodziewać? Nudy!


Monika Dudek - etnolożka, regionalistka, animatorka kultury, tancerka i pieśniarka, kwalifikowana instruktorka tańca. Tańczy od 30 lat, a w swoich warsztatach korzysta z doświadczeń z pracy z ciałem i choreoterapii. Od 15 lat prowadzi warsztaty rozwoju osobistego, pracuje najczęściej z kobietami i seniorami.

Choreograf Zespołu Tańców Świata ZDROJANIE, liderka Kapeli DUDEK LEWICKI, z którą prowadzi biesiady, potańcówki, spotkania śpiewacze. Na weselach integruje zebranych gości poprzez taniec i zabawy ludowe. Uwielbia tańczyć w kręgu z seniorami. Założycielka i prezeska Fundacji KOBIETA W REGIONIE. Mieszka na wsi i dobrze jej tam.

Warsztat nr 4: Płynnym krokiem przez żywioł - w wirze tańca podhalańskiego

Prowadzenie: Joanna Łapka i Mateusz Buła

Taniec to żywioł i forma ekspresji. Jedni czują się w nim wolni jak górska rzeka, inni bezpiecznie jak na tafli spokojnego stawu, a jeszcze inni walczą w nim niczym w morskim wirze. Niezależnie od temperamentu czy umiejętności, w tańcu poznajemy nasze pragnienia i lęki. Taniec górali podhalańskich to doskonałe narzędzie do samookreślenia siebie. Można w nim płynąć spokojnie, badawczo. Można również dać się porwać i ponieść nurtowi kroków. Jakkolwiek definiowany, dla każdego niesie inną odpowiedź. Tak jak woda przelewana w naczyniu, tak również ostateczny wyraz tańca poddany jest impulsom, implikacjom i reakcjom.

Jak mówią stare doświadczone góralki: „Choćby przysed po cie dziod, musis iść zatońcyć”. Zgodnie z podhalańską etykietą, kobieta nie powinna odmówić tańca. Posiada ona jednak narzędzia, aby w trakcie tańca dać wyraz swej niechęci, poprzez dynamikę, mimikę czy utrzymywanie dystansu. Niczym rzeka, która wydaje się płynąc wydrążonym korytem, kobieta gdy wzbierają w niej emocje potrafi zmienić nurt i odnaleźć własne ścieżki.

Dla mężczyzny kobieta w tańcu może być wyzwaniem. Próbą charakteru. Sprawdzeniem umiejętności poskramiania żywiołu. Musi on jednak pamiętać, że niczym hipnotyzująca tafla jeziora, żywioł ten może płynnie go uwodzić.

Warsztaty „Płynnym krokiem przez żywioł - w wirze tańca podhalańskiego” kierowane są do osób pragnących poznać technikę kroków tańca górali podhalańskich. Oprócz podstawowych kroków, kursanci będą mogli zgłębić niepisane zasady panujące pomiędzy partnerem i partnerką. W trakcie zajęć podejmiemy również próbę wyzwolenia żywiołu drzemiącego w każdym z nas.


Mateusz Buła - pracownik kultury, regionalista, instruktor zespołów regionalnych, pedagog, nauczyciel, animator kultury, konferansjer, pytac weselny, autor scenariuszy teatralnych, reżyser spektakli i widowisk o tematyce regionalnej, aktor, organizator wydarzeń kulturalnych. Absolwent Wydziału Inżynierii Produkcji i Energetyki Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie na kierunki Zarządzanie i Inżynieria Produkcji (mgr inż.) oraz Wydziału Humanistycznego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie na kierunku Kulturoznawstwo (lic.). Zdobywca tytułu „Harnaś Roku 2012” w Białce Tatrzańskiej. Laureat wielu konkursów i przeglądów regionalnych m.in. „Sabałowe Bajania” w Bukowinie Tatrzańskiej – Konkurs Gawędziarzy, Konkurs śpiewu drużbów weselnych i pytacy; „Karnawał Góralski” w Bukowinie Tatrzańskiej – Konkurs tańca solowego, Konkurs tańca zbójnickiego; „Ogólnopolski Konkurs Tradycyjnego Tańca Ludowego” w Rzeszowie – Kategoria par tanecznych, Kategoria grup tanecznych; „Międzynarodowy Festiwal Folkloru Ziem Górskich” w Zakopanem; „Przednówek w Polanach” w Kościelisku; „Wojewódzki Przegląd Młodych Recytatorów i Gawędziarzy im. Andrzeja Skupnia Florka” w Szaflarach. Kierownik Zespołu Regionalnego „Góralsko Brać” z Łopusznej. Były członek oraz instruktor Studenckiego Zespołu Góralskiego „Skalni” działającego przy Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Odtwórca roli Wincentego Bachledy w dramacie Tomasza Krzyżanowskiego pt. „Gombica Staska Kubina” wystawianego na deskach Teatru Witkacego w Zakopanem. Prezes Związku Podhalan oddział Łopuszna. Pomysłodawca oraz organizator „Targowiska Regionalnego” w Łopusznej oraz „Dożynek Sąsiedzkich”. Aktualnie instruktor tańca góralskiego w zespole „Mali Maniowianie” z Maniów, „Mali Horklowianie” z Harklowej, Zespole Góralskim „Zwyrt” działającym przy Zespole Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Nowym Targu oraz Zespole Regionalnym „Góralsko Brać” z Łopusznej.

Warsztat nr 5: Introdukcja – ujęcie kulturowe storytellingu. Jak budować opowieści

Prowadzenie: Anna Figiel

Program warsztatów będzie składał się z trzech etapów. Pierwszą częścią będzie introdukcja, w której poruszone zostaną źródła i historia storytellingu. Słuchacz zostanie wprowadzony do świata mitów, bajek i  tzw. świętej/pierwszej opowieści. Na koniec tej części omówiona zostanie wartość opowieści dla wszystkich kultur świata i dlaczego ma to takie znaczenie współcześnie. Druga część poświęcona zostanie przedstawieniu zasad, schematu oraz kluczowych punktów budowania opowieści. W ostatniej części zadaniem uczestników będzie stworzenie swojej własnej opowieści.

Warsztat nr 6: Płynność dźwięków

Prowadzenie: Katarzyna Broda-Firla

Mówimy często, że dźwięki, pieśni, głosy płyną. Wyrażamy przez to, że rozchodzą się harmonijnie, pięknie brzmią, sprawiają przyjemność słuchaczowi. Katarzyna Broda Firla sama posiada głos czysty i płynny jak górska krynica. Ma ponadto także umiejętność przekazania wiedzy innym, jak kształtować brzmienie ich głosów, by nabrały tej pięknej i pożądanej płynności. Podczas warsztatów pomoże wydobyć z gardeł uczestników jak najczystsze, wspaniałe dźwięki.

Warsztat nr 7: Zalipiańskie malowanki

Prowadzenie: Wanda Chlastawa i Ewelina Sokołowska

Krople farby spływają z pędzla na ściany. Układają się w płatki, kwiaty i bukiety. Wieś zakwita.

Potrzeba upiększania swojego otoczenia towarzyszyła ludzkości od zarania dziejów. W Zalipiu przybrała wyjątkową i niepowtarzalną formę, która rozwija się  i zachwyca do dnia dzisiejszego.

Zalipie to miejscowość o wyjątkowym i unikatowym charakterze. Jest to niewielka wioska, licząca ok. 800 mieszkańców położna na Powiślu Dąbrowskim w Małopolsce. Najważniejszym walorem i wyróżnikiem wsi, dzięki któremu jest ona szeroka rozpoznawana nie tylko w Polsce, są malowane domy i obejścia gospodarskie. Zwyczaj zdobienia domów motywami kwiatowymi sięgający końca XIX wieku jest ciągle podtrzymywany i przekazywany z pokolenia na pokolenie głównie dzięki artystycznej pasji kobiet. Warto podkreślić, iż malarki nie używają żadnych szablonów, dzieła są jedynie wytworem ich fantazji,  inspirowane  kwiatami z pól i przydomowych ogródków. Każdą zalipiańską artystkę wyróżnia indywidualny styl, kompozycja i kolorystyka, co wpływa na niepowtarzalny charakter tutejszego zdobnictwa.

Co roku Malowaną Wieś odwiedza około 40 tysięcy turystów z kraju i z zagranicy. Przekłada się to na liczne artykuły, publikacje, reportaże zarówno w prasie lokalnej, ogólnopolskiej jak i zagranicznej. Na wielu portalach internetowych Zalipie nazywane jest najpiękniejszą wsią w Polsce. Warto podkreślić, że Zalipie nie jest skansenem – to oryginalna, malowana ludzką wyobraźnią wieś, która tonie w fantazyjnych i barwnych kwiatach. Tu domy oraz zagrody kwitną cały rok.

Tematyka warsztatów plastycznych „Zalipiańskie malowanki” dotyczyć będzie  tradycyjnej twórczości zalipiańskiej.  Uczestnicy będą ozdabiać motywami kwiatowymi przedmioty ceramiczne lub drewniane, zapoznając się przy tym z osobliwą tradycją regionu. Zajęcia umożliwią uczestnikom odkrycie i rozwój talentów rękodzielniczych. Warsztaty poprowadzą doświadczone malarki ludowe, wielokrotne laureatki konkursu „Malowana Chata”: Wanda Chlastawa i Ewelina Sokołowska.

Warsztat nr 8: Czy potrzebne nam są „podręczniki” edukacji regionalnej?

Prowadzenie: Anna Kulka i Regina Wicher

O żywym reagowaniu na potrzeby i oddolnym tworzeniu narzędzi edukacji regionalnej na przykładzie działań Babiogórskiego Centrum Kultury.


Anna Kulka - zawojanka, dyrektorka Babiogórskiego Centrum Kultury im. dr Urszuli Janickiej - Krzywdy. Studiowała na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Lublinie (administracja) i w Warszawie na Collegium Civitas (Dyplomacja Kulturalna). Ukończyła roczny kurs liderski w ramach programu „Liderzy PAFW”Polsko – Amerykańskiej Fundacji Wolności. Pracowała w Warsztatach Kultury w Lublinie, Fundacji Trans Kultura, Przestrzeni Inicjatyw Twórczych „Tekturaoraz w firmie Acton Training Centre zajmującej się pozyskiwaniem funduszy europejskich. Od lat sukcesywnie buduje markę Babiogórskiego Centrum Kultury, otwierając instytucje na rożnego rodzaju innowacje zarówno w obszarze edukacji kulturowej jak i animacji. Jest odpowiedzialna za program międzynarodowego festiwalu Babiogórska Jesień, który stał się jednym z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w regionie Beskidów. Zrealizowała dziesiątki projektów edukacyjnych i animacyjnych m.in. Festiwal Land Art w Zawoi, Fantastyczne Miejsca (Lato w teatrze), „Naturalnie!” (projekt edukacyjny dotyczący sztuki współczesnej dla dzieci), „Tajemnice Babiej Góry” (spektakl oparty na metodzie teatru ze społecznością) „Babiogórskie Puzzle Kultury” i wiele innych. Dzięki współpracy ze Stowarzyszeniem PLinEU była inicjatorką pierwszych szkoleń dla kobiet z gminy Zawoja, czego owocem jest powstanie Klubu Aktywnych Mam w gminie. Zainicjowała także powstanie młodzieżowego Wolontariatu Kultury działającego przy Babiogórskim Centrum Kultury oraz programu edukacji regionalnej dla przedszkolaków „My som Babiogórcy!”. 

Regina Wicher - etnolog, pedagog, hafciarka i tkaczka ar­tystyczna. Ukończyła Technikum Włókienniczych Wyrobów Dekoracyjnych w Zespole Szkół im. św. Jana Kantego w Makowie Podhalańskim, gdzie pierwszy raz zetknęła się z tkactwem artystycznym pod kierunkiem Pani Danuty Kwak. Ukończyła studia na Wydziale Etnologii i Nauk o Edukacji na Uni­wersytecie Śląskim w Cieszynie. Rozprawę magisterską poświeciła współczesnemu poczuciu tożsamości Górali Babiogórskich. Edukację kontynuowała na Wydziale Pedagogiki  w Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej ZNP w Warszawie na specjalności edukacja obronna. Pra­cę zawodową rozpoczęła jako asystent muzealny w Muzeum – Orawskim Parku Etno­graficznym w Zubrzycy Górnej. Następnie pracowała w Gminnym Ośrodku Kultury Sportu i Promocji w Jordanowie, gdzie realizowała własne projekty, poświęcone kulturze Górali Kliszczackich zamieszkujących Gminę Jordanów oraz podejmowała inicjatywy z zakresu edukacji wielokulturowej. Obecnie jest animatorem w Babiogórskim Centrum Kultury im. dr Urszuli Janickiej-Krzywdy w Zawoi. W swojej pracy łączy kompetencje zawodowe, zdobyte na różnych szczeblach edukacji.

Warsztat nr 9: Kobieta - żywioł - życie

Prowadzenie: Marta Walczak Stasiowska / Zakopiańskie Centrum Kultury, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór

W świat malarstwa na szkle zabierze uczestników warsztatów Marta Walczak Stasiowska uważana przez znawców tego gatunku sztuki za najbardziej tradycyjnie malującą artystkę Podhala. Jej obrazy mają tradycyjną formę: malowane często na czarnym tle, z tradycyjnymi motywami i czytelną, jednoznaczną kolorystyką, są uznawane za „najbardziej góralskie” spośród aktualnie malowanych na Podhalu. Ulubionym motywem jest Matka Boska w znanych tradycyjnych przedstawieniach oraz wersjach wysnutych z własnej wyobraźni. Maluje anioły, postacie świętych, scenki rodzajowe, a barwne postacie zbójników, pasterek, muzykantów tworzą bajkowy świat pełen radości i ciepła. Żaden z twórców zakopiańskich nie ma tak charakterystycznego stylu malowania, który w pewnym stopniu jest kontynuacją malarstwa ojca - Zdzisława Walczaka. Dzięki tej artystce uczestnicy poznają nie tylko podstawowe techniki tej sztuki, ale będą mieli okazję zanurzyć się w opowieściach o kobiecości rozumianej jako życiodajny żywioł.

Warsztat nr 10: O dziewczętach i dla dziewcząt – płeć piękna w śpiewkach góralskich

Prowadzenie: Krzysztof Trebunia-Tutka

Śpiew  to naturalny, bardzo osobisty sposób przeżywania i wyrażania własnych emocji. Śpiewając, można o wiele łatwiej i piękniej zalecać się, tęsknić, smucić, żalić, skarżyć, złościć i radować.  W kulturze tradycyjnej mowa była srebrem, śpiewanie – złotem,  a góralskie śpiewki to prawdziwe perełki naszego dziedzictwa.  Są jak wytoczone przez górską rzekę kamienie, które przez wieki nabierały idealnego kształtu. Zawierają życiowe mądrości, ukazują przeżycia ludzi żyjących w trudnym, ale zachwycająco pięknym krajobrazie.

Krótkim góralskim śpiewkom daleko do sztuczności miejskiej dekadencji - to zwięźle, czasem metaforycznie wyrażona prawda o życiu człowieka.

Z góralskich śpiewek dowiemy się, jakie role tradycja przypisywała kobietom. Czy zawsze było tak samo? Czy w tradycyjnych śpiewkach odnajdziemy role niewieście, które nie ulegają zmianom? Czy może tlą się w nich zalążki feminizmu?

W końcu, nie tylko wielcy poeci mieli swoje muzy, które były inspiracją i adresatkami ich twórczości.