Dziedzictwo - Siewcy, Orędownicy, Kreatorzy...

Halina GOCAL to pedagog, działaczka społeczna na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i upowszechniania tradycyjnego folkloru Lachów Szczyrzyckich, animatorka kultury. W 2005 roku założyła w Sadku-Kostrzy Szkolny Zespół Regionalny PNIOKI. Zespół pod jej kierownictwem, w krótkim czasie osiągnął bardzo wysoki poziom merytoryczno-artystyczny, o czym świadczą wysokie, prestiżowe nagrody zdobyte podczas konkursów folklorystycznych. W 2006 roku Halina GOCAL utworzyła Grupę Obrzędową ŚWARNI ŁOJCE składającą się z dorosłych mieszkańców miejscowości Sadek i Kostrza, która w 2012 roku przekształciła się w zespół regionalny o tej samej nazwie. Halina Gocal jest także autorem i koordynatorem ciekawych programów: „Odkryjmy nasze korzenie”, „Zauważ mnie w tańcu”, „Tytani wiedzy”, „Rozwińmy skrzydła”, „Chodź, pomaluj mój świat”, w ramach których pozyskała znaczne sumy pieniędzy na działalność. Jest także koordynatorem działań Ośrodka Wsparcia dla Osób Starszych w Integracji z Młodzieżą, który funkcjonuje przy szkole, jest inicjatorem i liderem Miejscowości Tematycznej pn. „Kostrza – Sadek. Kraina pod Zielonym Wielorybem” współtworzącej ofertę turystyczną regionu.

Maria JAWORECKA z Lipnicy Wielkiej jest regionalistka, tancerką i animatorką życia kulturalnego w gminie Korzenna. Od wielu lat pełni funkcję kierownika oraz instruktora zespołu LIPNICZANIE i MALI LIPNICZANIE w Lipnicy Wielkiej. Jest absolwentką dwuletniego Studium Folklorystycznego przy Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu. Pracę zawodową związaną z ruchem amatorskim rozpoczęła w 1991 roku w Centrum Kultury w Korzennej gdzie została kierownikiem Wiejskiego Domu Kultury w rodzinnej miejscowości Lipnica Wielka. Dopełnieniem jej działalności jako animatora była i jest opieka nad tutejszą biblioteką i tak pozostaje do dzisiaj. Maria JAWORECKA skupiła wokół siebie dzieci, młodzież i dorosłych mieszkańców wsi zakładając grupy śpiewacze, z którymi bardzo prężnie pracuje. Sama przeprowadza wywiady wśród najstarszych, rodowitych Lipniczan, zebrała bogaty repertuar pieśni ludowych, które prezentowane przez śpiewaków na konkursach budzą uznanie specjalistów i słuchaczy za ich niepowtarzalny i unikatowy charakter. W 2000 r. przejęła po dotychczasowym kierowniku i założycielu Janie Bulandzie opiekę nad zespołem LIPNICZANIE, a w 2005 została kierownikiem MAŁYCH LIPNICZAN i nadal z nimi pracuje.

Renata Maria KNAP z wykształcenia jest nauczycielem, z zamiłowania śpiewaczką ludową i tancerką, instruktorką ruchu folklorystycznego. Wychowała się w rodzinie góralskiej, podhalańskiej, kultywującej i pielęgnującej tradycje poprzednich pokoleń. Od 2007 do chwili obecnej jest nauczycielem w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym nr 1 w Nowym Targu. To tutaj szczególnie zajęła się edukacją dzieci niepełnosprawnych zakładając szkolną grupę regionalną „Milusioki”, z którymi realizuje systematyczne zajęcia artystyczne z ukierunkowaniem na edukację regionalną. Renata Maria KNAP to także długoletni instruktor tańca współpracujący ze znanymi zespołami dziecięcymi na Podhalu jak: Dziecięcy Zespół Regionalny w Ostrowsku, Dziecięcy Zespół Regionalny „Turlicki”, Dziecięcy Zespół Regionalny „Mali Gronkowianie oraz Dziecięcy Zespół Regionalny i Zespół Młodzieżowy „Lubań” w Kluszkowcach.  (1996-2000). Dużym sukcesem dla instruktora, a wyróżnieniem dla jego członków, stał się udział zespołu „Mali Gronkowianie” w Międzynarodowym Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych ŚWIĘTO DZIECI GÓR w Nowym Sączu w 2003 r. Swoje pasje związane z folklorem podhalańskim realizuje także od 1974 roku w Zespole Regionalnym im. Ludwika Łojasa z Łopusznej jako solistka-śpiewaczka, ale także jako tancerka.  Jako osoba operująca świetnie białym głosem uczy tej sztuki członkinie zespołu z Łopusznej. Spod jej fachowej ręki wyszło wiele solistek – śpiewaczek, które były laureatkami ogólnopolskiego konkursu Sabałowe Bajania w Bukowinie Tatrzańskiej.

Roman KORBICZ jest w Małopolsce jednym z najbardziej aktywnych i twórczych animatorów kultury. W 1997 r. był współzałożycielem Stowarzyszenia Promocji Twórczości Łemkowskiej SERENCZA, którego jest prezesem oraz Łemkowskiego Zespołu Folkowego „SERENCZA”, którego do chwili obecnej jest kierownikiem. W twórczości SERENCZY muzyka łemkowska przeobraża się we współczesny folk. Nowe aranżacje, czasem przesiąknięte klimatami z innych stron świata, sprawiają, że tradycyjne pieśni i tańce stają się bardziej atrakcyjne dla współczesnego słuchacza. Od 2004 r. Roman KORBICZ prowadzi również Zespół Folklorystyczny BESKIDY w Dominikowicach. Roman KORBICZ jesienią 1999 r. rozpoczął naukę gry na instrumentach i pierwsze próby Orkiestry Dętej OSP w Dominikowicach. Po półtora roku pojawiły się pierwsze wymierne efekty jego pracy i zaangażowania. Orkiestra organizuje od lat regularne koncerty z okazji ważnych uroczystości państwowych i kościelnych. Jesienią 2003 r. Roman KORBICZ utworzył grupę mażoretek DOMINO, która działa przy Ośrodku Kultury Gminy Gorlice, Filia w Dominikowicach. Natomiast  w 2006 r. założył i prowadzi do chwili obecnej Młodzieżową Orkiestrę Dętą w Brunarach. Pracę z orkiestrą rozpoczął od nauki gry na instrumentach i zasad muzyki. Roman KORBICZ prezentował swoją twórczość w programach radiowych i telewizyjnych: "U siebie", "Etniczne klimaty", "Kawa czy herbata", "Podróże kulinarne Roberta Makłowicza", "Dzień Dobry TVN".

Andrzej ŁUKASIK to utalentowany tancerz, miłośnik kultury Lachów Sądeckich, twórca i kierownik oraz choreograf Zespołu Pieśni i Tańca PIĄTKOWIOKI z Piątkowej. Obecnie zespół tworzy ponad 100-osobowa grupa dzieci od lat 4 oraz dorośli. Repertuar zespołu obejmuje przede wszystkim tańce, śpiewy oraz zwyczaje i obrzędy ludowe Lachów Sądeckich. Grupa prezentuje również wiązanki tańców i pieśni innych południowych regionów Polski: Lachów Szczyrzyckich, Górali Skalnego Podhala, Górali Żywieckich i Krakowiaków. Od początku swej działalności zespół kierowany przez Andrzeja ŁUKASIKA dał ponad 500 koncertów w kraju i za granicą. Liczba ta świadczy o niebywałej aktywności i systematycznej pracy zespołu. Nie byłoby sukcesów zespołu, gdyby nie ogromne zaangażowanie, pasja i długoletnia praca Andrzeja ŁUKASIKA. Swoje zamiłowanie do folkloru zaszczepił w najbliższej rodzinie, już trzecie jego pokolenie rozpoczyna przygodę z folklorem. W pracy z poszczególnymi grupami pomaga mu żona Teresa i córka Małgorzata Łukasik–Kogut (muzyk, kierownik kapeli), tańczy synowa Justyna oraz dwaj synowie Maciej i Michał. Także wnuk Filip od niedawna towarzyszy rodzicom na próbach Rodzina Teresy i Andrzeja Łukasików jest znakomitym przykładem pokoleniowego przekazu tradycji a Andrzej ŁUKASIK i jego aktywna postawa animatora znacząco wpływa rozwój kulturalny lokalnego środowiska.

Janina OBRZUT ze Stróż jest  zamiłowania regionalistą, animatorem kultury, instruktorem ruchu folklorystycznego, tancerką i kierownikiem zespołu regionalnego KOWALNIA ze Stróż. We wszystkich działaniach na polu regionalizmu współpracuje z nią a zarazem wspiera małżonek Władysław Obrzut – kierownik muzyczny wspomnianego zespołu. Na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat uczestniczyła w wielu seminariach i warsztatach organizowanych przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ W Nowym Sączu poszerzając swoją wiedzę na temat kultury regionalnej. Swoje zainteresowania kulturą ludową Janina OBRZUT przełożyła na aktywne działania w rodzinnej miejscowości. Wraz z mężem Władysławem oraz Haliną Miką założyła w roku 2000 zespół regionalny KOWALNIA, który w swoim repertuarze posiada tańce, muzykę i pieśni regionu Pogórza. Aby wspierać pracę zespołu i zdobywać środki finansowe na jego działalność założyła w roku 2004 Stowarzyszenie Regionalne KOWALNIA, którego głównym celem jest wspieranie i promowanie zespołu regionalnego oraz prowadzenie wielu form działalności kulturalnej. W 2000 Janina OBRZUT wraz z mężem zainicjowała działalność dziecięcego zespołu regionalnego pod nazwą MAŁA KOWALNIA, w którym tańczą i śpiewają dzieci ze Stróż i okolic. Zespół ten, idąc wzorem starszych, prezentuje rodzimy folklor pogórzański. MAŁA KOWALNIA to jeden z niewielu zespołów dziecięcych działający obecnie w małopolskiej części regionu Pogórza.

Władysław OBRZUT to utalentowany muzyk, instrumentalista ludowy, animator kultury, kierownik muzyczny zespołu Regionalnego KOWALNIA ze Stróż, członek i kierownik kapeli tegoż zespołu. Podobnie jak żona – Janina Obrzut – swoje zainteresowania kulturą ludową przełożył na aktywne działania w środowisku. Wraz żoną oraz Haliną Miką założyli w roku 2000 zespół regionalny KOWALNIA, który w swoim repertuarze posiada tańce, muzykę i pieśni regionu Pogórza. Pełniąc funkcję kierownika muzycznego kapeli i zespołu zabiega o właściwy repertuar oraz jego wysoki poziom wykonawczy. Władysław OBRZUT jest również współautorem, reżyserem a zarazem wykonawcą tradycyjnych widowisk kolędniczych. Niezwykle istotną dla ochrony muzycznego dziedzictwa regionu Pogórza było nauczanie gry na instrumentach w ramach szkółki muzykowania ludowego, którą Pan Władysław prowadził w Stróżach w latach 2008-2015 w zakresie gry na ludowych instrumentach aerofonicznych, jak fujarka i okaryna. Efektem tych działań również były nagrody uczniów zdobyte podczas „Druzbacki” w Podegrodziu. W 2000r. Władysław OBRZUT wraz z żoną zainicjowali działalność dziecięcego zespołu regionalnego pod nazwą MAŁA KOWALNIA, w którym tańczą i śpiewają dzieci ze Stróż i okolic. Od początku istnienia zespołów, Władysław OBRZUT dba o to, aby animować rodzime środowisko, upowszechniać kulturę muzyczną regionu, a co najważniejsze przekazywać jej najcenniejsze wartości młodemu pokoleniu Stróżan.

Stanisław WĘGLARZ zaliczany jest do grona wybitnych polskich etnologów swojego pokolenia. Studia magisterskie w zakresie etnologii odbywał w latach 1974-1979 w Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie następnie był słuchaczem Studium Doktoranckiego w Instytucie Filozofii (1981-1984). Stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie historii nadany mu został w 1990 r. przez Radę Wydziału Historycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1999 r. rozpoczął pracę na stanowisku adiunkta naukowo-dydaktycznego w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Śląskiego, gdzie jest zatrudniony do dzisiaj. Stanisław Węglarz od 1986 r. jest aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, a także współzałożycielem i członkiem kilku innych społeczno-kulturowych stowarzyszeń regionalnych. Od początku lat osiemdziesiątych XX wieku prowadził badania etnograficzne na terenie Karpat. Efektem tego są m. in. książki: Tutejsi i inni. O etnograficznym zróżnicowaniu kultury ludowej (1997) i Antropologia hermeneutyczna wobec tradycyjnych tekstów kulturowych (2010). Opublikował prawie trzydzieści artykułów naukowych w pracach zbiorowych i czasopismach a także ponad sześćdziesiąt artykułów popularnonaukowych. Od ponad trzydziestu lat jest jurorem znaczących, ogólnopolskich wydarzeń folklorystycznych.  Specjalistyczna wiedza i doświadczenie Stanisława WĘGLARZA w dziedzinie polskiej etnografii, etnologii/antropologii kulturowej potwierdzona znaczącym dorobkiem naukowym to doskonałe źródło, z którego mogą czerpać kolejne pokolenia etnografów, etnologów, regionalistów i folklorystów. Jako wieloletni juror i konsultant ruchu folklorystycznego w Małopolsce, wpisał się w poczet niekwestionowanych autorytetów w tej dziedzinie.

Odznaczeni przez Zarząd Województwa Odznaką Honorową Województwa Małopolskiego KRZYŻ MAŁOPOLSKI

Maria Danuta CETERA z wykształcenia etnograf, starszy kustosz Muzeum Etnograficznego w Tarnowie, animatorka przedsięwzięć kulturalnych i wydawniczych oraz badacz terenowy. Od wielu lat jest aktywnym członkiem komisji konkursowych znaczących konkursów i przeglądów na szczeblu regionalnym i ogólnopolskim w zakresie kultywowania i podtrzymywania kultury ludowej; (m.in. obrzędowości dorocznej i rodzinnej a w szczególności kolędniczej, sztuki ludowej, plastyki obrzędowej). Jako badacz terenowy jest organizatorem i realizatorem wielu wystaw poświęconych kulturze ludowej Ziemi Tarnowskiej (m.in. nagrodzona przez Ministra Kultury wystawa poświęcona obrzędowości pogrzebowej). Jest autorką wielu prac traktujących o dawnej kulturze wsi na tym terenie. Swoją działalnością przyczynia się do zachowania tradycyjnej kultury w Małopolsce i tym samym ugruntowuje tożsamość kulturową Małopolan.

Teresa REMIASZ – tancerka, kierownik i opiekun zespołów regionalnych. Od najmłodszych lat związana z kulturą podhalańską, pochodzi z rodziny krzewiącej tradycje góralskie. Od 2006 roku pełni funkcję kierownika zespołów: MALI BIAŁCANIE oraz BIAŁCANIE z Białki Tatrzańskiej, którego dotychczas była czołową tancerką. Od 2015 roku pełni także funkcję kierownika najmłodszego zespołu w rodzinnej miejscowości ZYNGIERKI BIAŁCAŃSKIE, w którego skład wchodzą dzieci w wieku 3 – 6 lat. W 2012 roku napisała i wydała książkę pt. „Żywot Józefa Stopki i historia jego czasów” (wyd. „Zachylina”) opisującą jej przodków, zwłaszcza dziadka – przewodnika, ratownika TOPR walczącego w dywersji pozafrontowej podczas II wojny światowej. Za jej przyczyną w roku 2017 reaktywowany został Oddział Związku Podhalan w Białce Tatrzańskiej, którego jest wiceprezesem.

Maria WNĘK z wykształcenia jest magistrem sztuki (malarstwo, grafika, rzeźba), z zamiłowania instruktorem i choreografem tańca ludowego, regionalistą. Od końca lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku niestrudzenie działa na Spiszu w dziedzinie folkloru muzyczno-tanecznego i sztuki ludowej. W 2001 roku rozpoczęła pracę w charakterze wykładowcy na kursach instruktorskich tańca ludowego w Mazowieckim Instytucie Kultury, Nowohuckim Centrum Kultury, Studium Polonijnym w Rzeszowie oraz Uniwersytecie Rzeszowskim. Kilkakrotnie wykładała tańce spiskie podczas szkoleń organizowanych przez Małopolskie Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu. Od 1989 nieprzerwanie pełni funkcję kierownika i choreografa Zespołu Tanecznego ZIELONY JAWOR z Krempach, gdzie prowadzi zajęcia w czterech grupach wiekowych. Gromadzi materiały dotyczące spiskiej kultury ludowej: stare stroje, pamiątki, pieśni i melodie, pisze wiersze w gwarze spiskiej i publikuje je w regionalnych czasopismach „Na Spiszu” i „Moja Orawa”. Na bazie zdobytych informacji oraz wiedzy wyniesionej z rodzinnego domu i środowiska opracowała kilkanaście scenariuszy widowisk oraz programów tanecznych osnutych na kanwie kultury i folkloru spiskiego.

Odznaczeni przez Zarząd Województwa Medalem Województwa Małopolskiego POLONIA MINOR

Maria Magdalena KROH - z wykształcenia etnograf, emerytowany pracownik Sądeckiego Parku Etnograficznego, oddziału Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Jej intensywna praca terenowa dotyczyła badań na temat kultury ludowej wsi, zwłaszcza sądeckiej, ze szczególnym uwzględnieniem wnętrz domów i innych obiektów wiejskich, a także tradycyjnej obrzędowości. Jest współautorką ekspozycji skansenowskiej, autorką przewodników i prac dotyczących regionu, a zwłaszcza obrzędowości ludowej, kuratorem wystaw etnograficznych i historycznych. Jej aktywność w ostatnich latach koncentruje się na opracowaniu publikacji książkowych poświęconych tradycyjnym zwyczajom i obrzędom, głównie regionu Lachów Sądeckich. Od lat współpracuje z Małopolskim Centrum Kultury SOKÓŁ w Nowym Sączu w charakterze jurora, konsultanta i wykładowcy. Niezwykle zasłużony dla Małopolski i aktywny etnograf.

Michalina WOJTAS - z wykształcenia pedagog, choreograf, tancerz, z zamiłowania folklorysta, jest niewątpliwie najwybitniejszym fachowcem od folkloru tanecznego regionu Lachów Sądeckich. Była instruktorem zespołu regionalnego SĄDECZANIE oraz wieloletnim choreografem i kierownikiem zespołu regionalnego LACHY z Nowego Sącza. Funkcję tę pełniła społecznie do roku 2003. Zespoły pod jej opieką odnosiły liczne sukcesy na krajowych i zagranicznych przeglądach i festiwalach. Społecznie pełniła funkcję kierownika pierwszej i drugiej edycji trzyletniego Studium Folklorystycznego w Nowym Sączu, była wykładowcą czterech jego edycji. Do chwili obecnej prowadzi zajęcia na 4-letnim Polonijnym Studium Choreograficznym w Rzeszowie oraz na Podyplomowym Studium Tańca przy Uniwersytecie Rzeszowskim. Zasiada także jako juror w komisjach artystycznych przeglądów i festiwali folklorystycznych. Jest członkiem i ekspertem Polskiej Sekcji C.I.O.F.F a także współautorem książek na temat tańca ludowego. Zawsze otwarta, chętnie służąca pomocą i radą, ze społecznikowskim zacięciem i pasją do tego co robi, jest wzorem dla młodego pokolenia folklorystów.